Ζουμ στο Μουσείο
Ηλικία
4 - 5 (πραγματοποιήθηκε με νήπια πρώτης και δεύτερης ηλικίας ωστόσο θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί και με παιδιά σχολικής ηλικίας)
Υλικά
Ανακυκλώσιμα υλικά (χαρτόνια και κούτες), χαρτί του μέτρου, χαρτί Α4, φωτογραφικό χαρτί, χαρτιά με διαφορετικές υφές (γλασέ, οντουλέ κτλ), τέμπερες, κηρομπογιές, μαρκαδόροι, υφάσματα, ψαλίδια. Μέσα: φωτογραφικές μηχανές, προτζέκτορας, φορητός Η/Υ, εκτυπωτής
Χρόνος
8 μήνες διάρκεια Project (πραγματοποιήθηκαν μια σειρά από δραστηριότητες)
Φωτογραφικό & Ηχητικό Αρχείο
Περιγραφή της τεχνικής και της διαδικασίας
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ζουμ στο μουσείο», υλοποιήθηκε το σχολικό έτος 2014-15 σε τρία δημόσια νηπιαγωγεία της Αθήνας με τη συμμετοχή 65 παιδιών, και αποτέλεσε έναν από τους βασικούς άξονες γύρω από τους οποίους διαρθρώθηκε το αναλυτικό πρόγραμμα όλης της χρονιάς. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα εξοικείωσης των μαθητών και των μαθητριών με το μουσείο και τα μουσειακά αντικείμενα. Τα δύο από τα τρία νηπιαγωγεία (37 παιδιά) συγκεντρώνουν μεγάλο αριθμό παιδιών από χαμηλά κοινωνικά στρώματα, τα οποία δεν είχαν στην πλειονότητά τους προηγούμενη εμπειρία επίσκεψης σε μουσείο ούτε σχετικές γνώσεις. Τα μουσεία αναφοράς είναι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Μουσείο του Κεραμικού και το Μουσείο της Ακρόπολης. Πριν την επίσκεψη στο μουσείο, ειδικά για τα δύο νηπιαγωγεία των οποίων οι μαθητές δεν ήταν εξοικειωμένοι με αυτό, υπήρξε μακρά φάση προετοιμασίας (επεξεργασία της έννοιας του μουσείου και του παρελθόντος, εξοικείωση με τα εκθέματα των δύο μουσείων) στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε η οργάνωση της επίσκεψης στο μουσείο, κατά την οποία τα παιδιά φωτογράφησαν τα εκθέματα. Οι φωτογραφίες έγιναν αντικείμενο επεξεργασίας στη συνέχεια και υπήρξε παραγωγή πλούσιου και πρωτότυπου υλικού από τα παιδιά με αρκετό από το οποίο είχε ως βάση τις φωτογραφίες τους.
Τα στάδια του Project
Γνωριμία με την τέχνη της φωτογραφίας και εξοικείωση με την χρήση της φωτογραφικής μηχανής: Παιχνίδια γνωριμίας με τη φωτογραφική μηχανή και εξοικείωση με φωτογραφικές τεχνικές.
Δραστηριότητες προετοιμασίας για την επίσκεψη στο μουσείο (πχ. αναγνώσεις σχετικών βιβλίων, φυλλάδια και ebooks μουσείων, μουσειοσκευή, παιχνίδια, ανασκαφή στο σχολείο). Οργάνωση και προγραμματισμός του τρόπου εργασίας με τα παιδιά και συζήτηση πάνω σε πιθανές απορίες.
Ενημέρωση των γονέων σχετικά με το πρόγραμμα και τη συμβολή τους.
Τα παιδιά επιλέγουν τα μουσειακά αντικείμενα τα οποία θα φωτογραφίσουν.
Επίσκεψη και φωτογράφιση στο μουσείο.
Συζήτηση πάνω στις φωτογραφίες και επιλογή μιας φωτογραφίας.
Τύπωμα της φωτογραφίας, τα παιδιά παίρνουν τη φωτογραφικά μηχανή στο σπίτι για 2 ημέρες και φωτογραφίζουν αυτό το οποίο τους θυμίζει αυτό που φωτογράφισαν στο μουσείο.
Παρουσίαση και συζήτηση των φωτογραφιών στην ολομέλεια. Eπιλογή φωτογραφικών διπτύχων (τη φωτογραφία από το μουσείο και μια φωτογραφία από την καθημερινότητα τους η οποία να τους θυμίζει αυτό που φωτογράφισαν στο μουσείο) από τα παιδιά.
Επεξεργασία φωτογραφιών με ποικίλους τρόπους και μέσα (προγράμματα επεξεργασιών, εικαστικές παρεμβάσεις πάνω στη φωτογραφία, δημιουργία stop motion animation, δημιουργία φωτο – ιστορίας).
Προετοιμασία έκθεσης. Επικοινωνία με τα συνεργαζόμενα νηπιαγωγεία, τους γονείς και τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων και συντονισμός δράσεων.
Δημιουργία αφίσας και προσκλήσεων. Δελτίο Τύπου.
Έκθεση κάθε ομάδας στο χώρο του σχολείου και κοινή έκθεση των συνεργαζόμενων νηπιαγωγείων στον εκθεσιακό χώρο του Κτηρίου του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων.
Για περισσότερες πληροφορίες στο: «Zουμ στο μουσείο»: Παιδαγωγικές και κοινωνικές παράμετροι ενός εκπαιδευτικού προγράμματος στο νηπιαγωγείο, Aσκούνη, Ν., Βουβουσίρα, Στ. & Φάκου, Αιμ. (2017), Museumedu 4 (υπό δημοσίευση, άνοιξη 2017).
Σκοπός δραστηριότητας
Γενικός σκοπός:
oι εμπειρίες και οι γνώσεις των παιδιών ( 3 νηπιαγωγεία των Αθηνών) τα οποία συμμετείχαν στο Project σε σχέση με το μουσείο διέφεραν ανάλογα με το πολιτισμικό κεφάλαιο της οικογένειας. Τα παιδιά από μη προνομιούχο κοινωνικό περιβάλλον δεν ήταν εξοικειωμένα με επισκέψεις σε μουσεία και εκθεσιακούς χώρους. Αυτό μας έκανε να σχεδιάσουμε και να πραγματοποιήσουμε μια σειρά από εκπαιδευτικές παρεμβάσεις οι οποίες απαρτίζουν το συγκεκριμένο πρόγραμμα.
Συνεπώς, επιδιώκαμε:
α) να δημιουργήθεί ένα πλαίσιο μάθησης που αξιοποιεί τα βιώματα των παιδιών και προϋποθέτει την ενεργό δράση τους στη διαδικασία κατάκτησης της γνώσης και
β) να διαμορφωθούν οι απαραίτητοι όροι ώστε η επαφή με το μουσείο να γίνει μια ελκυστική μορφωτική εμπειρία για όλα τα παιδιά (εξοικείωση όλων των μαθητών με το μουσείο και τα μουσειακά αντικείμενα), ενισχύοντας έτσι τον ρόλο του σχολείου στην καταπολέμηση της κοινωνικής ανισότητας.
γ) να επιτευχθεί η ενίσχυση του γραμματισμού και της κριτικής εμπλοκής των συμμετεχόντων/ουσών αξιοποιώντας τις γλωσσικές και πολιτισμικές διαφορές των μαθητών, με μέσο τη χρήση της φωτογραφικής τέχνης (καλλιέργεια πολυγραμματισμού βλ. The New London Group, 1996• Kalantzis & Cope, 2008• Cope & Kalantzis, 2009).
Γενικές Επιδιώξεις:
Να διερευνηθούν η οπτική, τα ενδιαφέροντα, οι ιδέες και οι προσωπικές ερμηνείες των παιδιών για συγκεκριμένα μουσειακά αντικείμενα μέσα από στις επισκέψεις τους σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους των Αθηνών και την επεξεργασία τους στο χώρο του σχολείου. Σύνδεση με τη γειτονιά, γνωριμία και επίσκεψη σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους της ευρύτερης γειτονιάς στην οποία βρίσκεται το κάθε νηπιαγωγείο.
Προσωπική έκφραση και δημιουργία. Να δοθεί φωνή στα παιδιά μέσω της τέχνης της φωτογραφίας (μέσα από την οπτική, το κάδρο και τη γωνία λήψης).
Να αναδειχθεί η διασύνδεση του παρελθόντος με τα βιώματα και την καθημερινότητά των παιδιών (γνωριμία με την ιστορική γνώση – κατανόηση του κόσμου που τα περιβάλλει).
Καλλιέργεια της θέασης του μουσείου/ αρχαιολογικού χώρου ως κοινωνικά ανοιχτού χώρου. Ενδυνάμωση των μαθητών ως προς την πρόσβαση, την κριτική προσέγγιση, καθώς και μακροπρόθεσμα ως προς την αξία της δημιουργικής αξιοποίησης της τέχνης και του πολιτισμού.
Επιμέρους επιδιώξεις:
Ως προς τον γραμματισμό:
α) Ενίσχυση προφορικού λόγου
Τα παιδιά:
Να μιλήσουν για τα έργα τους και τα έργα των άλλων παιδιών και να αναπτύξουν τον περιγραφικό τους λόγο. Να κάνουν υποθέσεις για τις προθέσεις των δημιουργών και να επιχειρηματολογήσουν για την άποψη τους.
Να αφηγηθούν και να δημιουργήσουν ιστορίες με αφορμή τις φωτογραφίες τους (φωτο-ιστορία, κινούμενη εικόνα, κόμικς).
β) Παραγωγή γραπτού λόγου
Tα παιδιά:
Να ενθαρρυνθούν στην παραγωγή διαφορετικών κειμενικών ειδών όπως αφίσα, λεζάντες, ιστορίες.
Ως προς τον οπτικό γραμματισμό:
Να γίνουν ενεργοί και κριτικοί θεατές φωτογραφικών έργων.
• Να επικοινωνήσουν μέσα από τη δημιουργία εικαστικών/οπτικών μορφών (φωτογραφίες, κολλάζ, τρισδιάστατες κατασκευές).
• Να αξιοποιήσουν τις εμπειρίες και τις προϋπάρχουσες γνώσεις τους στη δημιουργία εικαστικών έργων.
• Να πειραματιστούν με ποικίλα εκφραστικά μέσα και τεχνικές προκειμένου να διευρύνουν την αντίληψη και κατανόηση του κόσμου που τα περιβάλλει.
• Να εξοικειωθούν, να κατανοούν και να επεξεργάζονται εικαστικούς κώδικες όπως: σύνθεση, αναλογίες κάδρου, δηλωμένη απόσταση από το αντικείμενο (κοντά – μακριά),γωνιά λήξης (πάνω – κάτω), φως/σκιές, αντίληψη χώρου, γραμμές, μοτίβα.
• Να αναπτύξουν εξειδικευμένο λεξιλόγιο σε σχέση με την τέχνη της φωτογραφίας.
• Να εξοικειωθούν με χώρους πολιτισμού (μουσείο, αρχαιολογικός χώρος, εκθεσιακός χώρος) και να έρθουν σε επαφή με επαγγελματία φωτογράφο.